Pentest là gì? Những thông tin cần biết về Penetration Testing

Pentest là gì?

Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng gia tăng, việc chủ động phát hiện và khắc phục lỗ hổng bảo mật trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đây cũng là lý do vì sao Pentest đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm và áp dụng như một giải pháp thiết yếu. Vậy Pentest là gì? Ưu, nhược điểm của phương pháp này ra sao? Liệu doanh nghiệp của bạn có nên triển khai hay không? Cùng TopOnTech tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm các bài viết:

Pentest là gì?

Pentest (viết tắt của Penetration Testing) là quá trình mô phỏng các cuộc tấn công mạng nhằm kiểm tra mức độ an toàn của một hệ thống, ứng dụng hoặc hạ tầng CNTT. Mục tiêu chính của pentest là phát hiện càng nhiều lỗ hổng bảo mật càng tốt, từ đó giúp tổ chức khắc phục trước khi bị tấn công.

Người thực hiện các hoạt động kiểm thử này được gọi là Pentester. Pentest có thể được áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm: Ứng dụng web (web app), Ứng dụng di động (mobile app), Hạ tầng mạng (network), IoT, API, Dịch vụ đám mây (cloud infrastructure),… Trong thực tế, web app và mobile app là hai mục tiêu phổ biến nhất được kiểm thử bảo mật, bởi chúng thường là cửa ngõ tiếp xúc trực tiếp với người dùng và kẻ tấn công.

Nắm vững các thuật ngữ cơ bản sau đây sẽ giúp bạn dễ dàng phát hiện và xử lý các vấn đề liên quan đến bảo mật khi thực hiện pentest:

  • Lỗ hổng bảo mật (Vulnerabilities): Là những điểm yếu trong hệ thống, mã nguồn hoặc cấu hình có thể bị khai thác. Chúng có thể xuất phát từ lỗi lập trình, thiết lập sai cấu hình hoặc bỏ sót trong quá trình phát triển, khiến hệ thống dễ bị xâm nhập hoặc gây gián đoạn dịch vụ.
  • Kỹ thuật tấn công (Exploits): Là các phương pháp hoặc đoạn mã được sử dụng để khai thác các lỗ hổng đã phát hiện. Hacker có thể sử dụng exploit để chiếm quyền điều khiển hệ thống, đánh cắp dữ liệu hoặc thực hiện các hành vi trái phép khác.
  • Payloads (Tải Payload): Là phần mã độc hoặc lệnh được thực thi sau khi exploit thành công. Payload có thể thực hiện nhiều chức năng như mở cửa hậu (backdoor), đánh cắp thông tin, phá hoại dữ liệu hoặc cài thêm phần mềm độc hại khác.

>>> Xem thêm:

Penetration Testing giúp khắc phục sớm các lỗ hổng bảo mật
Penetration Testing đánh giá mức độ bảo mật bằng các cuộc tấn công mô phỏng

Lịch sử phát triển Penetration Testing

Lịch sử Penetration Testing bắt đầu từ những năm 1960, khi khả năng trao đổi dữ liệu qua mạng máy tính bắt đầu gia tăng mạnh mẽ. Tại Hội nghị Máy tính Chung Thường niên năm 1967, hơn 15.000 chuyên gia bảo mật đã thảo luận về nguy cơ các cuộc tấn công xâm nhập vào mạng của chính phủ và doanh nghiệp – đây là thời điểm thuật ngữ “penetration” (xâm nhập) lần đầu tiên được nhắc đến trong lĩnh vực an ninh mạng.

Cuối năm 1967, tập đoàn RAND phối hợp với Cơ quan Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Hoa Kỳ (DARPA) đã công bố Willis Report – một báo cáo chuyên đề về các vấn đề an ninh mạng và đề xuất các chính sách bảo vệ hệ thống khỏi các cuộc tấn công mạng. Báo cáo này được xem như nền móng quan trọng cho các biện pháp an ninh mạng hiện đại. Cũng trong thời gian này, các nhóm chuyên trách tấn công thử nghiệm mạng máy tính, gọi là Tiger Teams (lấy cảm hứng từ lực lượng đặc nhiệm Mỹ), được thành lập với mục tiêu đánh giá khả năng chống chịu của hệ thống trước các cuộc tấn công. Kết quả cho thấy hầu hết các hệ thống đều bị xâm nhập rất dễ dàng và nhanh chóng, đặt ra bài toán cấp bách về bảo mật. Chiến dịch này đã khẳng định hai điều quan trọng: hệ thống có thể bị tấn công, và việc sử dụng các kỹ thuật kiểm thử xâm nhập là một phương pháp hiệu quả để phát hiện và khắc phục lỗ hổng bảo mật.

Học giả Deborah Russell và G. T. Gangemi Sr. nhận định rằng thập niên 1960 chính là “thời điểm khai sinh thực sự của kỷ nguyên bảo mật máy tính” (The 1960s marked the true beginning of the age of computer security). Vào những thập niên 1970 và 1980, khi Internet và công nghệ mạng phát triển nhanh chóng, nhu cầu kiểm thử bảo mật càng trở nên cấp thiết hơn, đặc biệt trong môi trường quân sự và doanh nghiệp. Từ đây, Pentest dần trở thành một quy trình chuẩn mực trong chiến lược bảo vệ an toàn thông tin.

>>> Xem thêm:

Lịch sử phát triển pentest
Lịch sử quá trình phát triển của kiểm thử bảo mật Penetration Testing

Các hình thức kiểm thử bảo mật Pentest

Pentest có nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào mức độ thông tin mà người kiểm thử được phép tiếp cận trước khi tiến hành. Dưới đây là các phương pháp phổ biến nhất:

Kiểm thử Black Box (Black Box Testing)

Trong hình thức này, pentester không có bất kỳ thông tin nào về hệ thống mục tiêu trước khi kiểm thử. Họ thực hiện các cuộc tấn công giả lập từ góc độ của một hacker bên ngoài, hoàn toàn “mù” về cấu trúc, mã nguồn hay hệ thống nội bộ. Mục tiêu chính là đánh giá khả năng phòng thủ của hệ thống trước các tấn công thực tế từ bên ngoài.

Kiểm thử White Box (White Box Testing)

Trái ngược với Black Box, pentester được cung cấp đầy đủ thông tin về hệ thống, bao gồm mã nguồn, sơ đồ kiến trúc, tài liệu kỹ thuật, và quyền truy cập nội bộ. Phương pháp này cho phép kiểm thử toàn diện, giúp phát hiện sâu hơn về  các lỗ hổng có thể không bị phát hiện khi thử nghiệm từ bên ngoài.

Kiểm thử Gray Box (Gray Box Testing)

Gray Box là hình thức kết hợp giữa Black Box và White Box. Pentester có quyền truy cập một phần thông tin hệ thống (ví dụ như tài khoản người dùng hợp pháp hoặc tài liệu hạn chế). Phương pháp này thường áp dụng trong trường hợp cần đánh giá các nguy cơ từ bên trong và bên ngoài hệ thống một cách cân bằng.

Ngoài ra, còn có các hình thức khác như double-blind testing, external testing, internal testing, targeted testing. Tuy nhiên, những phương pháp này ít phổ biến tại Việt Nam và thường chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp với nhu cầu đặc thù.

>>> Xem thêm:

Các hình thức của Penetration Testing
Các hình thức phổ biến của Penetration Testing

Quy trình kiểm thử bảo mật Pentest

Quy trình pentest bao gồm nhiều bước quan trọng nhằm đảm bảo phát hiện chính xác các lỗ hổng và đánh giá mức độ rủi ro thực tế của hệ thống:

Thu thập thông tin (Reconnaissance)

Đây là giai đoạn pentester thu thập tất cả các thông tin cần thiết về đối tượng kiểm thử như địa chỉ website, loại máy chủ, vị trí đặt máy chủ, các đường link, tiêu chuẩn mã hóa, thông tin liên hệ,… Quá trình thu thập thông tin càng đầy đủ, chính xác sẽ giúp rút ngắn thời gian kiểm thử và nâng cao hiệu quả. Pentester thường dùng các công cụ như Google Search, Nmap, Wireshark hoặc thậm chí phân tích source code để lấy dữ liệu.

Xác định cổng truy cập (Enumeration)

Ở bước này, pentester sẽ tìm kiếm và xác định các cổng mạng, dịch vụ đang mở trên hệ thống mục tiêu để đánh giá các điểm có thể khai thác. Các công cụ phổ biến thường sử dụng là Nmap và Wireshark để quét và phân tích.

Khai thác lỗ hổng và xâm nhập (Exploitation)

Sau khi xác định được các điểm yếu, pentester sẽ sử dụng các kỹ thuật và công cụ để khai thác lỗ hổng nhằm truy cập trái phép vào hệ thống, từ đó đánh giá mức độ nghiêm trọng của các lỗ hổng bảo mật.

Gửi báo cáo lỗ hổng (Documentation)

Cuối cùng, pentester sẽ tạo báo cáo chi tiết gồm các lỗ hổng phát hiện, cách thức khai thác và mức độ ảnh hưởng. Bản báo cáo kèm theo Proof of Concept (PoC) – một mô phỏng cuộc tấn công thực tế, minh chứng rõ ràng về mức độ nghiêm trọng của lỗ hổng. PoC rất quan trọng để thuyết phục doanh nghiệp đánh giá đúng và ưu tiên khắc phục các rủi ro bảo mật.

>>> Xem thêm:

Quy trình Penetration Testing
4 bước quan trọng trong quy trình kiểm thử bảo mật Penetration Testing

Vì sao Pentest lại đóng vai trò quan trọng với doanh nghiệp hiện nay?

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, các doanh nghiệp ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào hệ thống công nghệ thông tin để vận hành và phát triển. Vì vậy, việc thực hiện pentest trở nên vô cùng cần thiết để bảo vệ hệ thống trước các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi.

Bảo vệ dữ liệu quan trọng

Trong thời đại chuyển đổi số, dữ liệu là tài sản quý giá và cốt lõi của mọi doanh nghiệp. Việc thực hiện pentest giúp phát hiện sớm các lỗ hổng bảo mật, từ đó ngăn chặn nguy cơ dữ liệu bị xâm nhập, đánh cắp hoặc rò rỉ ra ngoài, đảm bảo an toàn cho tài sản thông tin quan trọng.

Tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thông tin

Pentest giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về an ninh thông tin theo các tiêu chuẩn quốc tế và luật định như GDPR, PCI DSS,… Việc tuân thủ những tiêu chuẩn này không chỉ giúp tránh các hình phạt pháp lý mà còn bảo vệ danh tiếng và sự tin tưởng từ khách hàng, đối tác.

Ngăn chặn các cuộc tấn công mạng

Với sự gia tăng cả về số lượng và tính phức tạp của các cuộc tấn công mạng hiện nay, pentest là công cụ thiết yếu để doanh nghiệp đánh giá khả năng phòng thủ của hệ thống. Qua đó, doanh nghiệp có thể kịp thời củng cố, nâng cấp hệ thống bảo mật, giảm thiểu rủi ro bị tấn công và tổn thất dữ liệu.

Tạo dựng độ tin cậy với người dùng

Thực hiện pentest đều đặn và đảm bảo hệ thống an toàn giúp doanh nghiệp xây dựng được sự tin cậy vững chắc từ khách hàng và đối tác. Một doanh nghiệp có chiến lược bảo mật mạnh mẽ sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh và nâng cao uy tín trên thị trường.

>>> Xem thêm:

Vai trò của Penetration Testing
Penetration Testing giúp ngăn chặn các cuộc tấn công nguy hiểm 

Khi nào nên triển khai Pentest?

Thời điểm triển khai Pentest phụ thuộc vào chiến lược bảo mật cụ thể của từng tổ chức. Tuy nhiên, để đảm bảo hệ thống luôn được bảo vệ trước các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi, doanh nghiệp nên thực hiện kiểm thử xâm nhập trong các trường hợp sau:

Khi có cập nhật hoặc thay đổi lớn trong hệ thống

Bất kỳ thay đổi nào liên quan đến phần mềm, hạ tầng mạng hay kiến trúc hệ thống đều có thể tạo ra lỗ hổng bảo mật mới. Triển khai pentest sau các thay đổi này giúp doanh nghiệp kịp thời phát hiện và xử lý các điểm yếu trước khi kẻ tấn công có cơ hội khai thác.

Trước khi triển khai ứng dụng hoặc dịch vụ mới

Việc thực hiện pentest trước khi đưa ứng dụng hoặc dịch vụ mới vào hoạt động sản xuất là bước quan trọng để đảm bảo không tồn tại lỗ hổng nghiêm trọng. Điều này giúp tránh nguy cơ ảnh hưởng đến cả hệ thống đang vận hành.

Khi có sự cố hoặc nghi ngờ rò rỉ bảo mật

Khi hệ thống xuất hiện dấu hiệu bị tấn công, nghi ngờ mất dữ liệu, hoặc có hoạt động bất thường, pentest sẽ hỗ trợ xác định nguồn gốc vấn đề, mức độ ảnh hưởng và đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả.

Triển khai định kỳ theo lịch

Ngoài các tình huống cụ thể, doanh nghiệp nên thực hiện pentest theo chu kỳ hàng năm, hàng quý hoặc theo các mốc thời gian quy định trong chính sách an ninh thông tin nội bộ. Việc này giúp liên tục đánh giá, củng cố khả năng phòng thủ và bắt kịp với các lỗ hổng bảo mật mới xuất hiện trên thị trường.

>>> Xem thêm:

Đánh giá ưu nhược điểm của phương pháp Pentest

Mặc dù được xem là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để kiểm tra và củng cố hệ thống bảo mật, Pentest vẫn tồn tại cả ưu điểm và hạn chế nhất định.

Ưu điểmNhược điểm
Phát hiện lỗ hổng bảo mật tiềm ẩn: Giúp doanh nghiệp nhận biết được những điểm yếu trong hệ thống trước khi hacker khai thác.Chi phí cao: Việc thuê các chuyên gia pentest có kinh nghiệm hoặc sử dụng công cụ chuyên sâu có thể tốn kém, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Tăng cường khả năng phòng thủ mạng: Pentest mô phỏng các cuộc tấn công thực tế, từ đó nâng cao năng lực ứng phó và phòng ngừa.Yêu cầu kỹ thuật cao: Để thực hiện pentest hiệu quả, cần đội ngũ chuyên gia có chuyên môn sâu, hiểu rõ hệ thống và kỹ thuật tấn công.
Tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật: Đáp ứng yêu cầu của nhiều quy định quốc tế như GDPR, ISO/IEC 27001, PCI DSS…Không thể phát hiện tất cả lỗ hổng: Mỗi lần pentest chỉ tập trung vào phạm vi và thời điểm nhất định nên có thể bỏ sót một số lỗ hổng chưa xuất hiện.
Gia tăng độ tin cậy và uy tín: Việc chủ động kiểm thử bảo mật giúp tạo niềm tin với khách hàng, đối tác và các bên liên quan.Tác động đến hệ thống nếu không kiểm soát tốt: Nếu thực hiện không đúng quy trình, pentest có thể gây gián đoạn hoặc ảnh hưởng đến hoạt động hệ thống.

>>> Xem thêm:

Các công cụ kiểm thử xâm nhập phổ biến

Hiện nay có rất nhiều công cụ pentest miễn phí và mã nguồn mở được sử dụng rộng rãi như: 

  • Metasploit Project: Công cụ có hai phiên bản: miễn phí (Community Edition) và trả phí với nhiều tính năng nâng cao. Đây là framework kiểm thử xâm nhập mạnh mẽ, hỗ trợ pentester phát hiện, khai thác và xác minh các lỗ hổng bảo mật. Công cụ cung cấp hàng ngàn module khai thác (exploits), cho phép mô phỏng các cuộc tấn công phức tạp và tạo payload để kiểm tra khả năng phòng thủ của hệ thống.
  • Nmap: Công cụ miễn phí với mã nguồn mở chuyên dùng để quét mạng, giúp xác định các thiết bị, dịch vụ và cổng mở trên hệ thống mục tiêu. Đây là công cụ thiết yếu trong bước thu thập thông tin và phát hiện các điểm yếu tiềm năng.
  • Wireshark: Là công cụ miễn phí có mã nguồn mở, được sử dụng để phân tích lưu lượng mạng. Công cụ này giúp pentester theo dõi, giải mã và phân tích các gói dữ liệu truyền qua mạng, từ đó phát hiện các lỗ hổng liên quan đến truyền thông và mã hóa.
  • John the Ripper: Công cụ miễn phí với mã nguồn mở chuyên dùng để kiểm tra độ mạnh của mật khẩu bằng các kỹ thuật tấn công brute-force hoặc dictionary attack. Công cụ này giúp phát hiện các tài khoản dễ bị tấn công do mật khẩu yếu.
  • Burp Suite: Gồm phiên bản miễn phí (Community) và trả phí (Professional) với nhiều tính năng nâng cao. Đây là công cụ hỗ trợ kiểm thử bảo mật ứng dụng web, giúp phát hiện các lỗ hổng như SQL injection, Cross-site scripting (XSS) và các vấn đề bảo mật khác qua việc phân tích và thao tác các yêu cầu HTTP/HTTPS.
  • Nikto: Là công cụ miễn phí, mã nguồn mở chuyên dùng để quét và phát hiện các lỗ hổng trên máy chủ web. Nikto giúp tìm các cấu hình sai, phần mềm lỗi thời và các vấn đề bảo mật liên quan đến server.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc pentest là gì và hiểu được tầm quan trọng của kiểm thử xâm nhập trong việc bảo vệ an toàn hệ thống. Pentest không chỉ giúp phát hiện và khắc phục các lỗ hổng bảo mật mà còn là công cụ thiết yếu để doanh nghiệp nâng cao khả năng phòng chống tấn công mạng. Đầu tư vào pentest là bước đi chiến lược giúp đảm bảo an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu và xây dựng niềm tin với khách hàng trong kỷ nguyên số hóa hiện nay.

TopOnTech là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực chuyển đổi số toàn diện, cung cấp các giải pháp thiết kế website, phát triển ứng dụng, và xây dựng hệ thống quản trị tối ưu cho doanh nghiệp.

TopOnTech nổi bật với các gói dịch vụ linh hoạt, cá nhân hóa theo từng nhu cầu cụ thể, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận công nghệ, tối ưu vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Với định hướng “Công nghệ vì con người”, TopOnTech không chỉ mang lại hiệu quả kỹ thuật mà còn tạo kết nối cảm xúc giữa thương hiệu và người dùng.

Khách hàng quan tâm đến các giải pháp số của TopOnTech có thể tìm hiểu thêm tại trang Tin tức.

ĐẶT LỊCH TƯ VẤN VÀ NHẬN GÓI AUDIT WEBSITE MIỄN PHÍ NGAY HÔM NAY tại: https://topon.tech/en/contact/

Thông tin liên hệ TopOnTech: